Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου 2011

ποδόσφαιρο και αυτοδιαχείριση: η democracia corinthiana


Ίσως, το παρόν μπλόγκ να μην είναι το κατάλληλο για να αποτίσει κάποιος «φόρο τιμής» σε έναν ποδοσφαιριστή.
Ίσως όμως και να είναι.
Γιατί ο συγκεκριμένος, έχει πολλά να μας πει.
Οι περισσότεροι από εμάς, ξέρουν τον Σόκρατες, σας ένα φοβερό δεκάρι, μια αθλητική ιδιοφυϊα που διέπρεψε σε εναν τομέα οπου ο αυτοματισμός, η μή-σκέψη, η αυστηρή τήρηση της ιεραρχίας και των εντολών, θεωρούνται γενικά πιό επιβεβλημένες και από οτι στο στρατό.
Λίγοι όμως ξέρουν (όχι τυχαία), οτι ο Σόκρατες, ο οποίος ήταν ένα έντονα πολιτικό άτομο,  μαζί με τους συμπαίκτες του στην Κορίνθιανς την διετία 1982-1984 (δηλαδή κατα την διάρκεια της δικτατορίας) πρωτοστάτησε στην ίδρυση της “Democracia Corinthiana”. Και ακόμα λιγότεροι, ξέρουν τί ήταν αυτή. Γιατί ακόμα και σήμερα, η δημιουργία και λειτουργία μιας αυτοδιαχειριζόμενης αμεσοδημοκρατικά ποδοσφαιρικής ομάδας, είναι κάτι το εξωφρενικό, πόσο μάλλον σε καθεστώς στυγνής δικτατορίας λατινοαμερικάνικου τύπου. Εάν δε, η συγκεκριμένη ομάδα κατορθώσει και να πάρει 2 στα 2 πρωταθλήματα Παουλίστα.....ε αυτό πιά.......!!!!


Η "Δημοκρατία της Κορίνθιανς"
Μέσα στα περίπου 5 χρόνια που βρέθηκε στην ομάδα της εργατιάς στο Σάο Πάουλο (ιδρύθηκε το 1910 από μία ομάδα μεταναστών εργατών σε ένα ελιτίστικο άθλημα που παιζόταν μόνο από απόγονους Βρετανών ή από κόσμο που εργαζόταν σε βρετανικές εταιρίες) πρόλαβε να αγωνιστεί σε περίπου 300 παιχνίδια και να σκοράρει κάπου στις 200 φορές. Από τη στιγμή, μάλιστα, που η "τιμάο" κατάφερε να διαγράψει τα "πέτρινα" χρόνια 23 ετών ξηρασίας από τίτλους μία χρονιά πριν την άφιξή του (το 1977 με το πρωτάθλημα Παουλίστα), κανένα από τα 3 τοπικά πρωταθλήματα στα οποία οδήγησε την ομάδα (1979, 1982, 1983) δεν συγκρίνεται από την... ενδογηπεδική, αλλά εξωαθλητική πρωτοβουλία του, την επονομαζόμενη "Democracia Corintiana" (ελληνιστί, "η Δημοκρατία της Κορίνθιανς").
Η Βραζιλία βρισκόταν υπό δικτατορικό καθεστώς, το οποίο κατέρρεε. Οι κοινωνικές εξεγέρσεις έβρισκαν ολοένα και περισσότερο έδαφος και οι έντονα πολιτικοποιημένοι Σόκρατες και Βλάντιμιρ, μαζί με τους Βάλτερ Κασαγκράντε και Ζένον, εκμεταλλεύθηκαν τις διοικητικές ζυμώσεις στην Κορίνθιανς, ώστε να σχηματίσουν ένα ιδεολογικό κίνημα. Ο σύλλογος προερχόταν από μία άσχημη πορεία στο πρωτάθλημα του 1981 και τον Απρίλιο του 1982 διεξήχθησαν προεδρικές εκλογές. Ο Βισέντε Ματέους παρέδωσε τη "σκυτάλη" στον Βάλντεμαρ Πίρες, ο οποίος προσέλαβε σε θέση αθλητικού διευθυντή έναν κοινωνιολόγο, τον Αντίλσον Μοντέιρο Άλβες. Με αυτό το υπόβαθρο, της αριστερής βάσης φιλάθλων και της φιλελεύθερης διοίκησης, ο Σόκρατες και οι συμπαίκτες του θέσπισαν ένα διαφορετικό σύστημα διακυβέρνησης του συλλόγου, ένα σύστημα που εξέλειπε από τη βραζιλιάνικη κοινωνία, ένα δημοκρατικό σύστημα.
Η βασική θέση της "Democracia Corintiana" προέβλεπε ψηφοφορία για κάθε απόφαση, ανεξαρτήτως σημασίας. Από την ώρα του γεύματος, μέχρι την πρόσληψη ή την απόλυση κάποιου ανθρώπου, απαιτείτο διαδικασία ψηφοφορίας, όπου συμμετείχαν απαράβατα όλοι οι εργαζόμενοι στο σύλλογο και κάθε ψήφος είχε την ίδια βαρύτητα ("από τον φυλαρούχα, μέχρι τον πρόεδρο").
"Υπήρχαν 3 διαφορετικές λύσεις και μετά τις θέταμε σε ψηφοφορία. Και επιλέγαμε την απόφαση της πλειοψηφίας. Δεν υπήρξαν ποτέ προβλήματα", σημείωνε ο Σόκρατες. Θυμάται, δε, στο βιβλίο του Άλεξ Μπέλος "Futebol", πως είχε τεθεί σε ψηφοφορία και ένα αρκετά δυσάρεστο θέμα για τον ίδιο, το οποίο θεωρεί πως αναδεικνύει σε μέγιστο βαθμό τον αυταρχισμό των διοικήσεων, το που θα καταλύει η αποστολή της ομάδας πριν τα παιχνίδια. "Οι συγκεντρώσεις ταπεινώνουν τους ανθρώπους. Είναι σαν να λες 'δεν αξίζεις τίποτα, είσαι ανεύθυνος, πρέπει να σε έχω υπό επιτήρηση'. Είναι ηλίθιο. Όσο πιο καλά είσαι, τόσο καλύτερα αγωνίζεσαι", θυμάται και γι' αυτό κάλπη για την επιλογή της τοποθεσίας ήταν πολύ σημαντική.


Οι ενέργειες των ανθρώπων της Κορίνθιανς δεν περιορίστηκαν στα εσωτερικά του συλλόγου. Κατόπιν ιδέας ενός διάσημου Βραζιλιάνου διαφημιστή, του Ουάσινγκτον Ολιβέτο, οι ποδοσφαιριστές της "τιμάο" τύπωναν μηνύματα και δημοκρατικές προτροπές αντί για χορηγούς στις εμφανίσεις τους, σε μία περίοδο που ακόμα και η παρουσία της λέξης "δημοκρατία" εγκυμονούσε κινδύνους. "Θέλω να ψηφίσω για πρόεδρο" ήταν ένα εξ αυτών των προτάσεων που κέντριζαν την προσοχή των φιλάθλων, ενώ κάποιες εμφανίσεις είχαν τα νούμερα και γράμματα αναποδογυρισμένα. Κανένα μήνυμα δεν συγκρίνεται με το "στις 15 του μήνα ψηφίστε", το οποίο είχε να κάνει με την "παρθενική" εκλογική διαδικασία στη χώρα (αφορούσε την ανάδειξη ομοσπονδιακών βουλευτών, γερουσιαστών, κυβερνητών και δημάρχων) μετά το πραξικόπημα του 1964 και ήταν ουσιαστικά το πρώτο βήμα από τα πολλά που ακολούθησαν στη βραζιλιάνικη κοινωνία για την αποτίναξη του ζυγού της δικτατορίας.
"Το 1964 πραγματοποιήθηκε πραξικόπημα. Ήμουν 10 ετών και θυμάμαι τον πατέρα μου να καίει ένα βιβλίο για τους Μπολσεβίκους. Αυτό το γεγονός φούντωσε το ενδιαφέρον μου για την πολιτική. Το ποδόσφαιρο ήρθε κατά τύχη. Ήμουν ένα παιδί της δικτατορίας. Πάντα είχα το βλέμμα μου στραμμένο στις κοινωνικές αδικίες της χώρας και είχα συναδέλφους και συμφοιτητές που έπρεπε να κρύβονται ή να αποδράσουν. Απλώς έτυχε να είμαι καλός στο ποδόσφαιρο", εξηγεί ο ίδιος.
Όσο για την αιτία που προχώρησε μαζί με τους υπόλοιπους παίκτες σε αυτό το κίνημα μέσω της Κορίνθιανς, απάντησε: "Οι σύλλογοι επιθυμούσαν ολοκληρωτικό έλεγχο, ενώ εμείς αισθανόμασταν ότι θα έπρεπε να συμβουλεύονται τους ποδοσφαιριστές και να μην τους συμπεριφέρονται σαν παιδιά. Δεν αντιδράσαμε μόνο στα απλά προβλήματα, αντιδράσαμε στην ευρύτερη πολιτική εικόνα".


Το 1982 η "τιμάο" κατακτά το πρωτάθλημα Παουλίστα, με τους ποδοσφαιριστές στο τελευταίο παιχνίδι της σεζόν να φορούν φανέλα με τη λέξη "δημοκρατία" στην πλάτη. "Ίσως ήταν η πιο τέλεια στιγμή που έχω βιώσει. Είμαι σίγουρος πως ισχύει το ίδιο για το 95% των συμπαικτών μου. Ήταν η σπουδαιότερη ομάδα που έχω αγωνιστεί ποτέ, επειδή επρόκειτο για κάτι περισσότερο από ποδόσφαιρο. Οι πολιτικές νίκες μου είναι πιο σημαντικές από αυτές ως επαγγελματίας παίκτης. Ένα παιχνίδι τελειώνει σε 90 λεπτά, όμως η ζωή συνεχίζεται", φιλοσοφεί ο Βραζιλιάνος "μάγος", ο οποίος τότε είχε την υποστήριξη πολλών καλλιτεχνών και προσωπικοτήτων της χώρας, που έψαχναν ιδεολογικό όχημα για να μεταφέρουν τις επαναστατικές απόψεις τους.
Οι πιέσεις του στρατιωτικού κόσμου, όμως, ήταν ανυπόφορες. Ο ταξίαρχος Ζερόνιμο Μπάστος αντιλήφθηκε τη δυναμική του κινήματος και προειδοποίησε το σύλλογο πως ξεφεύγει από τα όρια του αθλητικού ρόλου του, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Σε αγωνιστικό επίπεδο, όμως, η περίοδος 1982-1984, όταν ηχούσε παντού το σλόγκαν "νίκη ή ήττα, αλλά πάντα δημοκρατικά", η Κορίνθιανς γνώρισε "άνθιση" και έφτασε μέχρι τα ημιτελικά του πρωταθλήματος την πρώτη σεζόν, ενώ κατέκτησε τον πολιτειακό τίτλο το 1982 και το 1983. Σε αυτό το διάστημα, μάλιστα, αποπλήρωσε όλα τα χρέη και δημιουργήθηκε αποθεματικό 2.200.000 (σε σημερινά) ευρώ.


http://libcom.org/library/s-crates-midfielder-anti-dictatorship-resister
http://www.contra.gr/Soccer/brasil/sokrates-enas-epanastaths-me-aitia-enas-filosofhmenos-artistas.1523706.html
http://kelaidismata.wordpress.com/2010/06/10/democracia-corinthiana/
http://en.wikipedia.org/wiki/Corinthians_Democracy


Γ.Π.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου